Son dakika...Fed faiz kararını açıkladı

ABD Merkez Bankası (Fed), politika faizini beklentiler dahilinde 25 baz puan düşürerek yüzde 3,75-4,00 aralığına indirdi. İskonto oranını 0,25 puan düşürerek yüzde 4,00'e indirdi. Fed böylece bu sene ikinci faiz indirimini gerçekleştirdi.

ABD'de Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC), Fed'in fiyat istikrarını ve tam istihdama sağlama çifte görevinin her iki tarafındaki risklere karşı dikkatli olduğunu ve istihdama yönelik aşağı yönlü risklerin arttığını değerlendirdiğini açıkladı. Fed, ekonomik görünüme ilişkin belirsizliğin yüksek kalmaya devam ettiğini belirtti.

FAİZ KARARI HER İKİ TARAFTAN DA MUHALEFET OYLARI ALDI

Faiz kararı yıllar sonra ilk kez her iki taraftan da muhalefet oyları aldı. Yönetim Kurulu üyesi Stephen Miran art arda ikinci toplantıda Fed'in faiz oranlarını daha hızlı düşürmesi gerektiğini, Fed'in uyguladığı çeyrek puanlık indirim yerine 50 baz puanlık bir indirim yapılmasını tercih edeceğini söyledi.

Öte yandan şahin Kansas City Fed Başkanı Jeffrey Schmid, indirimin yapılması kararına karşı çıkarak faiz oranlarının sabit tutulması yönünde oy kullandı.

Fed, bilanço küçültme  sürecinin 1 aralık’ta sona ereceği bildirildi. Fed, bu tarihten itibaren mortgage destekli menkul kıymetlerden (MBS) elde edilen tüm anapara ödemelerinin hazine bonolarına (treasury bills) yeniden yatırılacağını açıkladı.

Fed, ekonomik görünüme ilişkin değerlendirmelerinde risklerin her iki yönde de dikkatle izleneceğini ifade etti ve çifte hedef kapsamında maksimum istihdam ve fiyat istikrarını koruma taahhüdünü yineledi.

"ENFLASYON YÜKSEK SEYRİNİ KORUYOR"

FOMC açıklamasının tam metni şöyle:

"Mevcut göstergeler, ekonomik faaliyetin ılımlı bir tempoda genişlediğine işaret etmektedir. İstihdam artışı bu yıl yavaşlamış ve işsizlik oranı Ağustos ayına kadar düşük kalsa da hafif bir artış göstermiştir; daha güncel göstergeler bu gelişmelerle tutarlıdır. Enflasyon yılın başından bu yana yükselmiş ve bir miktar yüksek seviyede kalmaktadır.

Komite, uzun vadede maksimum istihdam ve yüzde 2 oranında enflasyon hedefine ulaşmayı amaçlamaktadır. Ekonomik görünüme ilişkin belirsizlik yüksek seviyede kalmaya devam etmektedir. Komite, ikili görevinin her iki tarafına yönelik risklere dikkat etmekte ve son aylarda istihdama yönelik aşağı yönlü risklerin arttığını değerlendirmektedir.

"ENFLASYONDA HEDEF YÜZDE 2"

Hedefleri doğrultusunda ve risk dengesindeki değişim ışığında, Komite federal fon oranı hedef aralığını çeyrek puan düşürerek yüzde 3-3/4 ile yüzde 4 arasına indirme kararı almıştır. Federal fon oranı hedef aralığına ilişkin ek ayarlamaları değerlendirirken, Komite gelen verileri, gelişen görünümü ve risk dengesini dikkatlice değerlendirecektir. Komite, toplam menkul kıymet varlıklarının azaltılmasını 1 Aralık'ta sonlandırma kararı almıştır. Komite, maksimum istihdamı desteklemeye ve enflasyonu yüzde 2 hedefine döndürmeye kararlıdır.

Para politikasının uygun duruşunu değerlendirirken, Komite gelen bilgilerin ekonomik görünüm üzerindeki etkilerini izlemeye devam edecektir. Komite, Komitenin hedeflerine ulaşılmasını engelleyebilecek risklerin ortaya çıkması halinde para politikası duruşunu uygun şekilde ayarlamaya hazır olacaktır. Komitenin değerlendirmeleri, işgücü piyasası koşulları, enflasyon baskıları ve enflasyon beklentileri ile finansal ve uluslararası gelişmelere ilişkin okumalar dahil olmak üzere geniş bir bilgi yelpazesini dikkate alacaktır”

"HÜKÜMET KAPANMASI EKONOMİK FAALİYETLER İÇİN OLUMSUZ"

Fed Başkanı Jerome Powell karar sonrası basın toplantısında konuştu.

Powell'ın açıklamalarından öne çıkanlar:

Mevcut veriler istihdam ve enflasyon görünümünün Eylül toplantısından bu yana pek değişmediğini gösteriyor. Hükümet kapanmasından önceki veriler ekonominin daha sağlam bir yörüngede olabileceğini gösterdi. Hükümet kapanması sürdüğü sürece ekonomik faaliyeti olumsuz etkileyecek, sona erdiğinde tersine dönmeli.

İş bulma olanakları ve istihdam zorlukları azalmaya devam ediyor. Enflasyon, hedefe göre bir miktar yüksek kalmaya devam ediyor. Hizmetlerde dezenflasyon devam ediyor. Uzun vadeli enflasyon beklentilerinin çoğu ölçümü hedefle uyumlu. 

Daha yüksek tarifeler bazı mal fiyatlarını yukarı itiyor. Makul temel senaryo tarifelerin enflasyon üzerindeki etkilerinin kısa süreli olacağı yönünde. Daha kalıcı enflasyon riskinin yönetilmesi gerekiyor. Enflasyon riskleri yukarı yönlü, istihdam riskleri ise aşağı yönlü; bu zorlayıcı bir durum. Risksiz bir yol yok, dengeli bir yaklaşım izlemeliyiz. 

ARALIKTA İNDİRİMDEN ÇOK UZAKTAYIZ"

Ekonomik gelişmelere zamanında yanıt verebilecek güçlü bir konumdayız. Aralık ayında nasıl ilerleyeceğimize dair farklı görüşler var. Aralık ayında başka bir faiz indirimi kesin değil, bundan çok uzaktayız. İki hedef arasında gerilim var, komite içinde güçlü görüş ayrılıkları bulunuyor, Aralık ayına ilişkin bir karar vermedik. Bugün güçlü biçimde farklı görüşlerimiz vardı. bugünkü indirim bir risk yönetimi adımıydı. Bundan sonrası farklı bir konu. 

Politika yapıcıların farklı tahminleri ve farklı risk toleransları var. Son üç haftada para piyasasında sıkılaşma oldu. Bilanço küçültmeye devam etmenin çok faydası yok. Niceliktsel sıkılaştırmanın son birkaç dolarını almak için beklemenin pek faydası yok. Komitede 1 Aralık'ta bilanço büyüklüğünün dondurulmasının açıklanmasına destek var. 1 Aralık tarihi piyasalara uyum sağlaması için biraz zaman veriyor.

"EKONOMİDE DEĞİŞİKLİK OLURSA FARKEDECEĞİMİZİ DÜŞÜNÜYORUM"

İşgücü piyasasının istikrar kazandığına veya güçlendiğine dair veri görürsek, politika kararına etki edecek. Eyalet düzeyindeki işsizlik başvuru verileri durumun aynı olduğu sinyali veriyor. İşgücü piyasasının bir resmini çıkarmak için bazı istihdam verileri alıyoruz, başvurularda bir artış veya açık pozisyonlarda bir düşüş görmüyoruz. Veriler kademeli soğumaya işaret ediyor, bu bir miktar rahatlık veriyor. Ekonomide önemli bir değişiklik olursa, bunu fark edeceğimizi düşünüyorum. Yüksek bir belirsizlik seviyesi varsa, bu adım atarken temkinli olunması için bir gerekçe olabilir. Bugünkü faiz indirimi için güçlü ve sağlam oy çıktı, farklı görüşler gelecekle ilgiliydi. İşgücü piyasasının hızla düştüğü yönünde net bir tablo yok. İnsanların farklı tahminleri ve farklı risk toleransları var. 

"ENFLASYON HEDEFİNDEN UZAK DEĞİL"

Tarifelerden bağımsız enflasyon, 2% hedefine çok uzak değil, belki 0,5 veya 0,6 puan kadar. Tarifelerden kaynaklanan enflasyonun tek seferlik olacağını varsaymıyoruz. Sıkı bir işgücü piyasası veya enflasyon beklentilerinde bir hareket görmüyoruz; bu, enflasyonun kalıcı şekilde yükselmesine yol açabilir. Politika hafifçe kısıtlayıcı, bu işgücü piyasasının kademeli olarak soğumasını görmemizin bir nedeni. Enflasyonu %2 hedefine geri getirme konusunda tamamen kararlıyız. 

"İŞTEN ÇIKARMALARIN ÇOĞU YAPAY ZEKA İLE İLGİLİ"

Veri merkezi yatırımları ve yapay zeka çok önemli, veri merkezlerine yapılan harcamalar faiz oranlarına duyarlı değil. Verilerle ilgili durum geçici, veri eksikliğinin Aralık kararı üzerinde etkisi olabileceğini hayal edebiliyorum. Sis içinde araba sürmek gibi; yavaşlayabilirsiniz. İşten çıkarmaları ve sağlık sigortası primlerindeki artışı çok dikkatli izliyoruz. İşten çıkarmaların çoğu yapay zeka ile ilgili. Evet, yapay zekanın istihdam yaratımı üzerinde etkileri olabilir. İşten çıkarma duyuruları henüz ilk işsizlik başvurusu verilerine yansımadı. 

"BEKLEYELİM DİYENLERİN SAYISI ARTIYOR"

Birçok tüketici şirketi ekonominin ikiye bölündüğünü söylüyor. 150 baz puanlık bir adım attık, şimdi birçok nötr faiz oranı tahmininin bulunduğu aralıktayız. Komitedeki bazı üyeler bir adım geri çekilmenin zamanı geldiğini düşünüyor. Bazı üyelerde “bir duralım” yönünde bir eğilim var, diğerlerinde ise “devam edelim”. Komitedeki herkes hedeflere ulaşma konusunda derinden kararlı, ancak bunu nasıl yapacağımız konusunda farklılıklar var. Beklememiz gerektiğini düşünenlerin sayısı giderek artıyor. 

Bunu Eylül’deki açıklamalarda da gördünüz; bugünkü toplantının tutanaklarında da bunu bekleyebilirsiniz. İstihdam artışındaki yavaşlama büyük ölçüde arz tarafındaki değişimden kaynaklanıyor. Faiz oranları artık genişlemeci değil, ancak önceye göre anlamlı biçimde daha az sıkı. Daha az sıkı politika, işgücü piyasasının daha da kötüleşmesini önlemeye yardımcı olmalı. 

"GENEL OLARAK HANE HALKLARININ DURUMU İYİ"

Tarifelerin tüketiciye yansıması biraz zaman alır. Tarifelerden kaynaklı olarak enflasyonda 0,2-0,4 puanlık ek artış olabilir, ancak bu tek seferlik olmalı. Her hangi bir varlık fiyatına bakıp bu yanlış demiyoruz. Bizim görevimiz herhangi bir varlığı değerlendirmek değil. Genel olarak hane halklarının finansal durumu iyi. Bankacılık ve finans sisteminde çok fazla kaldıraç görmüyoruz.

Faiz oranlarının veri merkezleri hikayesinde önemli bir rol oynadığını düşünmüyorum. Daha düşük faiz oranları, sınırlı da olsa talebi ve istihdamı destekleyecektir. Dikkatli olmamız gerekiyor, ancak bu durum dot-com döneminden farklı, o dönemde açık bir balon vardı. O zamanlar fikirler vardı, şirketler değil, bu sefer şirketlerin kazançları ve karları var. 

FAİZ İNDİRİMLERİNİ YAVAŞLATMAK İÇİN BİR GEREKÇE OLABİLİR"

Ekonomide bir miktar yumuşama görüyoruz, bu yıl yaklaşık %1,6 büyüyor, geçen yıla göre daha yavaş. Eğer veri akışı gelmez ve ekonomi değişmemiş görünürse, faiz indirimlerinde yavaşlamak için bir gerekçe oluşabilir. Aralık toplantısına kadar daha iyi bir veri akışı elde etmeyi umuyoruz. 

İşsizlik başvuruları ve açık iş pozisyonları işgücü piyasasında ya da ekonominin herhangi bir bölümünde belirgin bir bozulma olduğunu göstermiyor. İstihdam artışı çok düşük, işsizlerin iş bulma oranı çok düşük. Daha güçlü bir işgücü piyasası, insanlar için yapabileceğimiz en iyi şey.

Fed başkanlarının yeniden atanma sürecini zamanında tamamlayacağız, şu anda bu sürecin ortasındayız. Şu ana kadar doğru olanı yaptığımızı düşünüyorum, enflasyon sorununu göz ardı etmek uygun olmaz. Yüksek enflasyon riski Nisan ayından bu yana azaldı.