Sıfır araçta 'ayıp' patlaması: Vatandaş isyanda! Opsiyonu öde sıfır aracı al

Son dönemde sıfır kilometre otomobillerde ortaya çıkan gizli ayıp vakaları, tüketicilerin mağduriyetini artırdı. Birçok vatandaş, araçlarında şanzıman problemi, boyalı parça ya da önceden kazaya karışmış olduğunu sonradan öğrenerek mahkemelere başvuruyor.

TRAFİĞE ÇIKMAYAN ARACIN GARANTİSİNİ BAŞLATMIŞLAR

Bir vatandaşın, henüz trafiğe çıkmayan aracının garantisinin 4 ay önce başlatılmasıyla ilgili yaşadığı mağduriyet, yasal düzenlemeleri bir kez daha gündeme getirdi. Tüketicinin, "Sıfır aldığım aracın yani trafiğe çıkmayan aracın garantisini 4 ay önce başlatmışlar. Fiilen teslim tarihini baz almıyorlar. Kanun mevzuat açık ama maalesef yardımcı olmuyorlar" şeklindeki şikayeti, satıcı ve ithalatçıların yasal yükümlülüklerini yerine getirmekteki aksaklıkları ortaya koydu.

Konuya ilişkin Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Başkanı Aydın Ağaoğlu, Hürriyet.com.tr’ye değerlendirmelerde bulundu.

Ağaoğlu, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 10. maddesinin tüketici lehine çok net hükümler içerdiğini belirterek, “Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Yani ispat yükümlülüğü tüketicide değil, satıcıdadır” şeklinde konuşarak sözlerine şunları ekledi. "Şayet tüketicinin normal bilgi ve gözlemiyle fark etmesinin mümkün olamayacağı bir gizli ayıp söz konusuysa, garanti kapsamında ayıbın giderilmesi o malın kullanım ömrü boyunca istenebilir. Otomobil, beyaz eşya gibi dayanıklı tüketim mallarında yasal kullanım ömrü on yıldır."

“SATIN ALINAN MAL HER NE OLURSA OLSUN AYNI KURAL GEÇERLİ”

Ağaoğlu, kanunun malın türüne göre ayrım yapmadığını hatırlatarak, “Bu bir otomobil, cep telefonu ya da saç kurutma makinesi olabilir. Altı ay içinde bir ayıp ortaya çıkarsa tüketici, yenisini isteme ya da parasını geri alma hakkına sahiptir. Kanun bunu açıkça söylüyor” ifadelerini kullandı.

TÜKONFED Başkanı, 6 ay içinde ortaya çıkan arızalarda satıcının ürünün ayıpsız olduğunu ispat etmesi gerektiğini, aksi halde tüketicinin değişim veya bedel iadesi talebinde bulunabileceğini vurguladı.

“MAHKEME SÜREÇLERİ 5-6 YIL SÜRÜYOR”

Ancak pratikte tüketicilerin işinin zorlaştığını dile getiren Ağaoğlu, şu değerlendirmede bulundu:

“Tüketiciler çoğu zaman mahkemeye yönlendiriliyor. Süreç; önce arabulucu, sonra tüketici mahkemesi, ardından istinaf ve Yargıtay’a kadar gidiyor. Bu da 5-6 yıl sürebiliyor. Davayı kazandığınızda firma ‘Sıfır model aracınız artık üretilmiyor, bedelini ödeyebiliriz’ diyor. Oysa kanun, tüketiciye eşdeğer yeni model alma hakkı tanıyor.”

YARGITAY: “YENİ MODEL İÇİN SADECE OPSİYON FARKI ÖDENİR”

Ağaoğlu, Yargıtay’ın benzer davalarda verdiği kararlara da dikkat çekerek, “Yeni modelde eski aracınızda olmayan özellikler varsa ve arada fiyat farkı oluşuyorsa, sadece bu fark ödendiği takdirde tüketici yeni modeli alabilir. Yani 2025 model araçta olmayan bir opsiyon 2030 modelde varsa, sadece o fark ödenir” dedi.

Bu durumda tüketicinin mevcut aracı sıfır modelle değiştirme hakkı bulunduğunu, fiyat farklarının da makul seviyede belirlendiğini ifade etti.

“ETİKET VE AÇIKLAMA ZORUNLULUĞU VAR”

Tüketici Kanunu’nun aynı maddesinin devamında, satıcıların ayıplı ürünleri açıkça belirtme yükümlülüğüne sahip olduğuna da değinen Ağaoğlu, şu bilgileri paylaştı:

“Satışa sunulan ayıplı mallarda üretici, ithalatçı veya satıcı tarafından ambalaj üzerinde ya da faturada, malın ayıbına ilişkin açıklayıcı bilgi bulunmak zorunda. Aksi halde bu ürünler piyasaya arz edilemez. Kanun burada da tüketiciyi koruyor.”

“TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ 149 BİN TL’YE KADAR BAKIYOR”

Ağaoğlu, Tüketici Hakem Heyetleri’nin 149 bin TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda görevli olduğunu hatırlatarak, “Heyet bilirkişi atayarak hatanın kullanıcıdan mı üreticiden mi kaynaklandığını tespit eder. Bu sayede tüketici yargı yoluna gitmeden de hakkını alabilir” ifadelerini kullandı.

“SATIN ALDIĞINIZ MALIN ARKASINDA DURUN”

TÜKONFED Başkanı Aydın Ağaoğlu, vatandaşlara şu çağrıda bulundu:

“Satın aldığınız malın ayıplı olduğunu fark ettiğinizde, kanunun size tanıdığı haklardan çekinmeden yararlanın. Ayıpsız satıldığını ispat etmek satıcının görevidir. Tüketiciler bilinçli davranmalı, gerekirse hakem heyetlerine başvurmalıdır.”

2014 yılındaki kanun 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 10. maddesi ne diyor:

1. Madde: Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile bağdaşmıyor ise uygulanmaz.
2. Tüketicinin, sözleşmenin kurulduğu tarihte ayıptan haberdar olduğu veya haberdar olmasının kendisinden beklendiği hâllerde, sözleşmeye aykırılık söz konusu olmaz. Bunların dışındaki ayıplara karşı tüketicinin seçimlik hakları saklıdır.
3. Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, üretici, ithalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde malın ayıbına ilişkin açıklayıcı bilgiyi içeren bir etiket konulur. Bu etiketin tüketiciye verilmesi veya ayıba ilişkin açıklayıcı bilginin tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde açıkça gösterilmesi zorunludur. Teknik düzenlemesine uygun olmayan ürünler ise hiçbir şekilde piyasaya arz edilemez. Bu ürünlere, Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır.