Üniversite mezunu erkek 100 lira alırken kadın 83 lira aldı: 100 kadından sadece 31’i istihdamda

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı ‘İstatistiklerle Kadın, 2024’ verileri, kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından bile daha az olduğunu ortaya koydu. Açıklanan veriler, hem kadınlarla erkeklerin istihdam oranlarındaki eşitsizliğin hem de aldıkları ücret arasındaki farkın azalmadığını gözler önüne serdi.

Buna göre, Türkiye’de her 100 kadından 31’i çalışma yaşamında yer bulunurken, her 100 erkekten 66’sı ise çalışıyor. Yani kadınların istihdama katılma oranı erkekleri yarısından bile az. Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı da tüm eğitim düzeylerinde erkeklerin lehine gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt ücret-maaş ile hesaplanan gösterge için en yüksek fark yüzde 17.4 ile yükseköğretim mezunlarında

gerçekleşti. Bu da üniversite mezunu bir kadının ücretinin, aynı düzeydeki erkekten yüzde 17.4 daha düşük olduğu anlamına geliyor. En düşük fark yüzde 13.2 ile ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti.

EN DÜŞÜK KADIN İSTİHDAMI 4 İLDE

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre, 2023’te 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun istihdam oranının yüzde 48.3 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 31.3, erkeklerde ise yüzde 65.7 oldu. En yüksek istihdam oranı yüzde 54.5 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise yüzde 37.5 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt bölgesinde gerçekleşti. En yüksek ‘kadın istihdam’ oranı ise  yüzde 38.9 ile Antalya, Isparta, Burdur bölgesinde, en düşük kadın istihdam oranı ise yüzde 19.8 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.

En yüksek erkek istihdam oranı ise yüzde 71.8 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesinde, en düşük erkek istihdam oranı da yüzde 56.7 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti.

BEBEĞİ OLAN 100 KADINDAN 27’Sİ İŞTE

Ayrıca, Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki bireylerin istihdam oranı, 2014 yılında yüzde 59.8 iken 2023 yılında yüzde 60.1 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2023 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam oranının yüzde 27.1, erkeklerin istihdam oranının ise yüzde 90.1 olduğu görüldü.

BEŞ YÖNETİCİDEN BİRİ KADIN

TÜİK verileri, beş üst ve orta düzey yöneticiden sadece birinin kadın olduğunu da ortaya koydu.

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre, üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012’de yüzde 14.4 idi. Aradan geçen 11 senede bu oran sadece 6.2 puan arttı ve 2023’te yüzde 20.6 olarak gerçekleşti. Borsa İstanbul’da işlem gören en büyük 50 şirketin (BİST 50) yönetim kurulu üyelerine bakıldığında, 2016’da yüzde 12.2 olan kadın üye oranı 2024 yılında yüzde 19.4 oldu.

 Kadın büyükelçi oranı yüzde 26.9: Dışişleri Bakanlığı verilerine göre kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11.9 iken 2024 yılında yüzde 26.9 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında yüzde 88.1 iken 2024 yılında yüzde 73.1 oldu.

Kadın milletvekili oranı yüzde 19.9: Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2024 yıl sonu itibarıyla 593 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 118, erkek milletvekili sayısının ise 475 olduğu görüldü. Meclisteki kadın milletvekili oranı 2007 yılında yüzde 9.1 iken, 2024 yılında yüzde 19.9 oldu.

 Kadın profesör oranı yüzde 34.6: Yükseköğretim İstatistiklerine göre yükseköğretimde görevli profesörler içerisindeki kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27.6 iken 2023-2024 öğretim yılında yüzde 34.6 oldu. Yükseköğretimde görevli doçentler içerisindeki kadın doçent oranı ise, 2010-2011 öğretim yılında yüzde 32.2 iken 2023-2024 öğretim yılında yüzde 42.1 oldu.

 Kadın AR-GE personeli yüzde 34.1: Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına göre, TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2023 yılında 99 bin 195 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 34.1’ini oluşturdu.

YÜZDE 16.7’Sİ EŞLERİNDEN DAHA EĞİTİMLİ

Kadınların yüzde 16.7’sinin eğitim seviyelerinin eşlerinden daha yüksek olduğu görüldü.

TÜİK’in ADNKS sonuçlarına göre, resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2023’te kadınların yüzde 38.7’sinin kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının yüzde 16.7, eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranının yüzde 43.2 oldu.

ÜNİVERSİTE MEZUNU OLANLARIN ORANI YÜZDE 22.7

Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, yüksekokul ve fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında yüzde 9.1 iken 2023 yılında yüzde 24.4 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2008 yılında yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 7.1, erkeklerin oranı yüzde 11.2 iken bu oran 2023 yılında kadınlarda yüzde 22.7, erkeklerde ise yüzde 26.2 oldu.

Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2008-2023 yılları arasında arttığı görüldü. En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki bireylerin toplam nüfus içindeki oranı, 2008’de yüzde 75.1 iken 2023 yılında yüzde 92.2 oldu. 2008’de en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 67.5, erkeklerin oranı yüzde 82.8 iken, bu oran 2023 yılında kadınlarda yüzde 87.8, erkeklerde ise yüzde 96.8 oldu.

YÜZDE 31.5’İ SOSYAL DIŞLANMA RİSKİ ALTINDA

TÜİK verilerine göre, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olan kadınların oranı yüzde 31.5 oldu.

Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistiklerine göre yaş gruplarına göre, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranına bakıldığında, 2024 yılında toplam nüfusun yüzde 29.3’ünün risk altında olduğu, bu oranın kadınlarda yüzde 31.5 iken erkeklerde yüzde 27.1 olduğu görüldü. Aynı oranlara 18-64 yaş grubu için bakıldığında, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunan kadınların oranı yüzde 29.5, erkeklerin oranı yüzde 23.1 olarak görüldü.

YALNIZ YÜRÜRKEN TEDİRGİNLER

YAŞAM Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre, geçen yıl, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 25.7 iken; bu oran kadınlarda yüzde 35.9, erkeklerde yüzde 15.2 oldu. Kadınların yüzde 47.8’i, erkeklerin ise yüzde 69.7’si yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvende hissetti. Evde yalnız olduklarında kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2024 yılında yüzde 5.8 iken bu oran kadınlarda yüzde 8.4, erkeklerde yüzde 3.1 oldu. Kadınların yüzde 78.9’u, erkeklerin ise yüzde 88.5’i evde yalnız olduklarında kendilerini güvende hissetti.