Sanayide ‘mevsimsel’ toparlanma

YÜKSEK faiz koşullarında finansman sorunu devam eden, yurtiçi ve yurtdışında talepteki zayıflık nedeniyle siparişleri azalan; dolayısıyla üretim ve istihdamda kayıp yaşayan sanayicilerden bu kez pozitif bir haber geldi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı Sanayi Üretim Endeksi, sanayi üretiminin mayısta hızlandığına işaret etti. Buna göre, nisanda aylık bazda yüzde 3.1 daralan sanayi üretimi, mayısta yüzde 3.1 arttı. Sanayi üretiminde nisanda yüzde 3.3 olan yıllık artış hızı ise mayısta hızlanarak yüzde 4.9’a yükseldi. Yıllık yüzde 5’e dayanan artış hızı da aynı zamanda yıl genelindeki en iyi performansa işaret etti. Çünkü yılın ilk ayında yıllık yüzde 1.2 artan sanayi üretimi, şubatta yüzde 1.9 daralmış; martta yeniden artıya geçerek yüzde 2.5 arttıktan sonra nisanda artış hızını yüzde 3.1’e çıkarmıştı. Böylece, mayısta yüzde 4.9 artan sanayi üretimi, yılın en hızlı artışını da kaydetmiş oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yılın ikinci çeyreğinde sanayide güçlü büyüme öngördüklerini söyleyerek, sanayi üretimindeki artışın haziranda da sürmesini beklediklerine işaret etti.

Konuyu Hürriyet’e değerlendiren sanayiciler ise mayıs ayında yaşanan artışın mevsimsel faktörlerden ve Kurban Bayramı’ndan dolayı ötelenen işlerin geçici pozitif etkisinden kaynaklandığına dikkat çekti. Bu nedenle tek başına mayıs ayı verisini değerlendirmenin yetersiz olacağını belirten sanayiciler, yine de yıl sonunda bir önceki seneye kıyasla üretim tarafında daha güçlü bir kapanış beklediklerini ifade ettiler.

İMALATTA yüzde 3.2

TÜİK’in dün açıkladığı verilerin detaylarına bakıldığında: 

 Sanayinin alt sektörleri aylık bazda incelendiğinde, 2025 Mayıs’ta madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10 arttığı görüldü. 

 Yine mayısta aylık bazda bakıldığında, imalat sanayi sektörü endeksinin yüzde 4.6 arttığı; elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksinin de yüzde 4.7 yükseldiği gözlendi. 

Sanayinin alt sektörleri yıllık bazda incelendiğinde ise 2025 yılı Mayıs ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 5.3 arttı. 

 Mayısta yıllık bazda imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 3.2 yükselirken; elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi aynı kaldı.

‘ÖTELENEN SİPARİŞ’ ETKİSİ 

Yaşanan artışın mevsimsel etkilerden kaynaklandığını belirten Ostim Sanayici ve İşinsanları Derneği (OSİAD) Başkanı Süleyman Ekinci, “Üretim nisan ve mayıs aylarında yüksek gelir. Dolayısıyla mevsimsel bir etki söz konusu. Buna bir de bayramdan dolayı ötelenmiş, biriken işler de eklenince pozitif etki büyüdü” dedi. Ancak, haziran verilerinin daha düşük gelmesinin beklendiğini kaydeden Ekinci, yine de 2025’in 2024’e kıyasla daha güçlü bir sanayi üretimi ile kapanmasını beklediklerini kaydetti. 

Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu yükselişin kaydedildiği bazı alt kalemlerin mevsimsellikten arındırılarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Mayısta yıllık yüzde 4.9’luk artışın yakalanmasını ‘beklentileri aşan bir iyileşme’ olduğunu vurgulayan Zeytinoğlu, “Bu kadar zorlandığımız, paraya ulaşamadığımız, ulaştığımız paranın da çok pahalı olduğu; aynı zamanda küresel tarafta sıkıntıların olduğu bir dönemde yakalanan artış olumlu” ifadelerine yer verdi. Ancak, “Bu verilerin geleceğe yönelik işaret veriyor olması lazım ama sanayide bunu göremiyoruz” diyen Zeytinoğlu, şöyle devam etti: “Kapasite kullanım oranları yatay seyrediyor hatta çok hafif aşağı yönlü.”

TALEP ZAYIF

Öte yandan, ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2025 dönemi sonuçları, sanayide sekiz ayın en kötü performansına işaret etmişti.

1 Temmuz’da açıklanan İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI, haziranda 46.7’ye gerileyerek son sekiz ayın en düşük değerini aldı. İSO PMI verileri ayrıca, sektörün faaliyet koşullarının bozulma eğilimi gösterdiğine de işaret etti. Talepteki zayıflık, yeni siparişlerin haziran ayında da azalmasına neden olurken; mevcut düşüş eğilimi ikinci yılını tamamladı.

İKİNCİ ÇEYREKTE ‘GÜÇLÜ BÜYÜME’ BEKLENTİSİ

HAZİNE ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, imalat sanayisinde genele yayılan iyileşme görüldüğünü belirterek, “İkinci çeyrekte sanayide güçlü bir yıllık büyüme bekliyoruz” dedi.Şimşek, mayıs ayına ilişkin sanayi üretim endeksi verilerine dair sosyal medya hesabından paylaşım yaptı. Ekonomik aktivitenin ılımlı seyrini sürdürdüğünü ifade eden Şimşek, şöyle devam etti: “Mayısta sanayi üretimi aylık yüzde 3.1, takvim etkisinden arındırılmış yıllık yüzde 4.9 artarken, imalat sanayi üretiminde genele yayılan bir iyileşme görülüyor. İkinci çeyrekte sanayide güçlü bir yıllık büyüme bekliyoruz. Azalan küresel belirsizlikler ve dezenflasyon sayesinde finansal koşulların iyileşmesi, önümüzdeki dönemde reel sektöre daha destekleyici bir ortam sağlayacak.”