Konut üretiminde büyük artış... Şantiyelerde hareketlilik başlıyor

KONUT satışlarında canlılık sürerken üretim tarafında aynı iştahın olmaması endişe yaratıyordu. Yıllık 800 bin yeni konuta ihtiyaç olduğunu belirten uzmanlar ‘arzda tehlike çanları çalıyor’ uyarısı yapıyordu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından dün açıklanan ‘2025’in ikinci çeyreğine ilişkin yapı istatistikleri’ üretimde toparlanmanın başladığını gösterdi. Yapı ruhsatı verilen binaların yüzölçümünde ve daire sayısında 2021’in ilk çeyreğinden bu yana en yüksek artış gerçekleşti. İlk altı ayda ruhsat verilen daire sayısı ise son sekiz yılın en yüksek rakamı olarak kayıtlara geçti.

17 ÇEYREĞİN REKORU

İşte açıklanan son verilerle konut üretiminin detayları…

TÜİK, araştırma metodunda değişikliğe gitti. Geçmişte yalnızca belediyeler tarafından düzenlenen yapı belgeleri baz alınıyordu. 2025 yılı ikinci çeyreğinden itibaren kapsam genişletilerek, tüm yetkili idareler tarafından düzenlenen yapı belgeleri istatistiklere dahil edildi. Buna göre; bir önceki yılın aynı çeyreğiyle karşılaştırıldığında 2025 yılı ikinci çeyreğinde yapı ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 47.4, daire sayısı yüzde 90.3 ve yüzölçümü yüzde 61.8 arttı. Böylece yüzölçümü ve daire sayısında son 17 çeyreğin en yüksek artışı gerçekleşti.

2025 yılının ikinci çeyreğinde toplamda 54 milyon 356 bin metrekareye yapı ruhsatı verildi. Bunun yüzde 85.1’i belediyeler, yüzde 14.9’u ise diğer yetkili idareler tarafından düzenlendi.

ÜRETİM İHTİYACI YAKALADI

Yılın ikinci çeyreğinde toplamda 40 bin 760 binada, 292 bin 433 daire için yapı ruhsatı verildi.

Yılın ilk yarısında ise toplam 461 bin 911 daire için ruhsat düzenlendi. Böylece 2017’den sonraki ‘en yüksek altı aylık ruhsat verisi’ görüldü. Ayrıca yıllık ihtiyaç 800 bin olduğu için üretimdeki hareketlilik, ihtiyacı yakalamış oldu.

MÜSTAKİLE İLGİ AZALIYOR

2025 yılı ikinci çeyreğinde yapı ruhsatı verilen binaların kullanma amacına göre en yüksek yüzölçüm payına 40.3 milyon metrekare ile ‘iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar’ sahip oldu. Bunu 5 milyon metrekare ile ‘sanayi binaları ve depolar’ izledi. Pandemi ve depremlerin etkisi ile rekor kıran müstakil konutta ise gerileme devam etti. Toplam ruhsat verilen yapılar içinde yüzölçümü bazında ‘bir daireli binaların’ yani müstakil konutların payı yüzde 4.6’ya kadar geriledi. Bu oran 2023 yılında yüzde 9’u aşmış, 2024 yılında yüzde 7 bandında seyretmişti.

Ruhsat verilerinin yanında yapı kullanma izni istatistikleri de (iskan) açıklandı. Yılın ikinci çeyreğinde yapı kullanma izin belgesi verilen bina sayısı yüzde 18.1, daire sayısı yüzde 44.3 ve yüzölçüm yüzde 30.2 arttı. Bu dönemde 20 bin 135 binada, toplam130 bin 152 daire için iskan belgesi verildi.

ERİŞİLEBİLİR EVLERE İHTİYAÇ VAR

KONUT üretiminin hareketlenmesi arz-talep dengesi için olumlu. Ancak üretilen konutların ihtiyaç duyan kesime göre olması da kritik önemde. Türkiye’de artan fiyatlar, yüksek kredi faizi ve gerileyen alım gücü nedeniyle ev sahipliği oranı adım adım geriliyor. Son verilere göre ülke genelinde ev sahipliği oranı yüzde 56’ya kadar düştü. İşte bu tabloda iyileşme için erişilebilir konutlar üretilmesi gerekiyor. Gayrimenkul sektörü temsilcileri, özel sektörün mevcut arsa maliyeti nedeniyle, orta gelirli için üretim yapamadığını belirtiyor, çözüm ‘kamu-özel sektör işbirliği’ diyor. Kamuya ait arsalarda evi olmayanlar için uygun fiyatlı konut üretilmesi teklif ediliyor.  İlgili bakanlıklara iletilen talebe dönüş bekleniyor.

GÖZLER SOSYAL KONUTTA

Dar gelirli kesimin ise gözü kulağı sosyal konutlarda. Bu yılın son çeyreğinde Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut seferberliğinin başlatılması, 81 ilde 500 bin konut yapılması bekleniyor. Ayrıca sosyal konut da olsa ödeme yapamayacak kesim için kamunun ‘kiralık sosyal ev’ üretmesi gündemde.