Eşitlik için yatırım yarışı

Mart ayının ilk haftasına girdik. Kamudan özel sektöre tüm dünyada her kesimin ‘Gerçekten kadınları seviyoruz’, ‘Benim annem de kadın’, ‘Kadınları işe alınca daha başarılı oluyorlar’ gibi klişeleşmiş ve aslında ayrımcılığın altını kırmızı kalemle çizen cümleleri sarf etme sezonu açıldı. İşin ‘sözel destek’ kısmında söylenecek çok şey var ama bu yazının konusu eşitlik için yapılan yatırımlar. Bu köşeyi 14 yıldır yazıyorum, çok daha öncesinden beridir de kadınlar için pozitif ayrımcılık içeren projeleri takip ediyorum. Sunumlarda ‘iyi niyetli olsa da’ kulak tırmalayan motivasyon konuşmaları hep vardı. Ancak hepsinin ortak niyeti kadını güçlendirmek olunca daha çok projeyi görünür kılmak gerektiğine inandım hep.

50.3 MİLYAR DOLAR HARCANIYOR

Birleşmiş Milletler Kadın Programı (UN WOMAN) ‘Nesillerin Eşitliği Hesap Verilebilirlik Raporu (2024), cinsiyet eşitliği odaklı yatırımların boyutunu ortaya koyuyor. Buna göre 2023’te cinsiyet eşitliği için harcanan global para 50.3 mlyar dolar. Bir önceki yılda bu rakam 24 milyar dolardı. Bu paranın 22.2 milyar dolarını hükümetler, 12.4 mlyar dolarını özel sektör, 11.7 milyar dolarını uluslararası kuruluşlar, 3.5 milyar dolarını hayırsever vakıflar harcamış.

Rapora göre 2023’te UN Woman ile 2 bin 569 cinsiyet eşitliği taahhüdü imzalandı. Tüm dünyada 126 ülkeden bin 200 kuruluş kadınlar için projelerini sunmuş. Bunların yüzde 45’i Avrupa ve Kuzey Amerika’dan (Amerika ve Kanada). Geri kalan bölgeler de yüzde 9 ila üç arasında pay almış. Projelerin 478’i cinsiyet eşitliği ve liderlik konularında, 497’si ise ekonomik adalet ve haklar odağında. Geri kalanların 288’i teknoloji ve inovasyon, 205’i iklim adaleti için feminist eylem, 366’sı cinsel sağlık ve haklar, 729’u ise cinsiyet temelli şiddeti önlemeyi hedefleyen projeler.

YAŞLANAN KADIN NÜFUSU ÖNEMLİ

8 Mart için önemli bulduğum bir başka araştırma da TSKB’den. “Yaşlanan Dünyada Eşitsizliğe Yer Yok” isimli rapor hazırlayan TSKB, demografik değişimi odağına alıyor. Önümüzdeki yıllarda, dünyayla paralel bir şekilde Türkiye’de de 65 yaş ve üzeri nüfusun artış göstereceğine dikkat çekilerek bunun yaratacağı ekonomik etkilerin kadınların ekonomik hayata katılımı artırılarak sınırlanabileceği vurgulanıyor.

Türkiye’de yaşlanan nüfus oranının giderek arttığı ve 65 yaş üzerindeki nüfusun 2030’da yüzde 13.5’e, 2050’de yüzde 23.1’e, 2075’te ise yüzde 31.7’ye ulaşmasının beklendiği belirtilen rapora göre; doğurganlık hızının düştüğü mevcut konjonktür çocuk bağımlı nüfusun düşmesi anlamına gelirken, bunun kadınların işgücüne katılımını artıracağı öngörüsü öne çıkarılıyor. Ancak bazı engellere de dikkat çekiliyor ki bunların başında da bakım konusunda kadınların üzerindeki yükler geliyor. Raporda Türkiye’de çalışma çağında olan ve işgücüne katılmayan kadınların yüzde 58.8’inin evdeki ücretsiz bakım yükü nedeniyle işgücüne katılamadığını belirttiliyor. Ve şöyle deniliyor: “Türkiye’de kadınların yüzde 34.4’ü kayıt dışı çalışırken, erkek çalışanlarda bu oran yüzde 10.6. Kadınların işgücüne katılımının önündeki en büyük bariyer olan bakım yükünün hafifletilmesi öncelikli bir gelişim alanı olarak ortaya çıkıyor.

DİKKATİMİ ÇEKEN İKİ GÜZEL PROJE

L’OREAL Türkiye’nin dumanı üstünde bir projesi var. Şirket, “Herkes için güçlendiren güzellik” anlayışıyla, SistersLab - Bilim ve Teknolojide Kadın Derneği işbirliğiyle “L’Oréal Türkiye 50+ Tekno Kadın Guru Programı”nı hayata geçirmiş. 50 yaş ve üstü, kadın projelerinde çok dokunulmayan bir alan olduğu için dikkatimi çekti. Program ile 50 yaş ve üzeri kadınların iş ve sosyal yaşamda güçlenmesine ve dijital beceriler ile yapay zekâ gibi yeni teknolojileri öğrenmelerine imkân tanınıyor. Eğitimler 12 başlıkta veriliyor. Üstelik şirket çalışanları da eğitimlerin bazılarını gönüllü olarak veriyor. L’Oreal Türkiye Kurumsal İlişkiler ve Etkileşim Direktörü İrem Karaoda Tanrıkulu, ilk etapta dört ay sürecek proje il bin 200 kadına ulaşacaklarını ve etkilerini gördükten sonra yollarına devam edeceklerini belirtti.

KADIN İŞİ GİRİŞİM İLE EĞİTİM DESTEĞİ

Bir başka proje de Profilo ve Habitat Derneği işbirliğinde yürütülüyor. Çalışkan kadınlarına destek olma hedefiyle yola çıkılmış. “Kadın İşi Girişim” projesinde girişimci kadınlara iş modeli oluşturma ve geliştirme konularında eğitimler verilecek. İki yıl sürecek proje kapsamında bin kadına ulaşılması hedefleniyor. Projenin sonunda 20 girişimci kadına ise online mentorluk programı uygulanacak ve iş geliştirme desteği sağlanacak. İlk eğitimler ise 11 Mart-8 Nisan tarihleri arasında yapılacak. Başvurular https://form.jotform.com/250291992917972 formu doldurularak alınıyor ve 10 Mart saat 23.59’a kadar başvurular devam ediyor.