Kriptoda kan kaybı sürüyor

KRİPTO varlıkların borsa yatırım fonlarından (ETF) milyar dolarlık çıkışlar yaşanıyor. ABD’de karışık gelen istihdam verisi ve Çin’de deflasyonist gelişmeler, piyasalar üzerinde baskıya neden odu. Yaşanan belirsizlik de hisse senedi hareketlerine daha yakından bağlı hale gelen kripto para piyasasını olumsuz etkiledi.

Bitcoin’in değeri son bir haftada yüzde 4.3, Ethereum’un değeri yüzde 5.3 geriledi. Bitcoin spot ETF’lerinden geçen hafta 706 milyon dolarlık net çıkış yaşandı. Bitcoin dün ise yüzde 0.8 artışla 54 bin 924 dolar seviyesinde işlem gördü. Çarşamba günü açıklanacak ABD enflasyon verisine kadar Bitcoin’in 53-57 bin bandında dalgalanması bekleniyor. İkinci en büyük kripto varlık olan Ethereum ise dün yüzde 0.6 artışla 2 bin 317 dolardan alıcı buldu. Ethereum spot ETF’lerinde yaşanan net çıkış ise 91.04 milyon doları buldu.

Bloomberg verilerine göre, 12 spot Bitcoin ETF’den 6 Eylül’e kadarki 8 günde yaklaşık 1.2 milyar dolarlık çıkış yaşandı. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun Bitcoin ETF’lerine verdiği onayın ardından lider kripto varlık mart ayında 73 bin 798 dolarla rekor kırmıştı.

DURGUNLUK ENDİŞELERİ ARTTI

ABD ekonomisindeki durgunluk endişeleri, işsizlik oranındaki artış ve beklentilerin altında kalan istihdam verileriyle güçlenmiş durumda. Fed’in gelecek dönem atacağı faiz indirimi adımlarının büyüklüğüne ilişkin belirsizlikler sürerken, ülkede açıklanan makroekonomik verilerin resesyon (durgunluk) korkularını beslediği belirtildi. Geçen ay işsizlik oranındaki beklenmedik artış, resesyon korkularını tetiklerken risk iştahını da azalttı. Bu ay beklentilerin altında kalan istihdam verisi de ABD ekonomisinin sağlığına ilişkin endişeleri tırmandırdı. Çalışma Bakanlığı verilerine göre, temmuzda tarım dışı istihdam 142 binle beklentilerin altında artış gerçekleştirdi. Beklenti ise 160 bin olması yönündeydi. Haftalık ortalama çalışma saati ise 34.3 e yükselirken, Fed’in dikkatle izlediği ortalama saatlik kazançlar yüzde 0.4 artarak 35.21 dolara çıktı. Ortalama saatlik kazanca dair piyasa beklentileri, geçen ay yüzde 0.3 artması yönündeydi. Ortalama saatlik kazançlar ağustosta yıllık bazda da yüzde 3.8 artış kaydetti.

ABD ENFLASYONU BEKLENİYOR

Öte yandan kripto piyasası, son dönemde ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz indirip indirmeyeceğine ilişkin beklentilerle şekilleniyor. Bu yüzden piyasa, Fed’in faiz kararına ilişkin ipucu verecek enflasyon verilerine odaklanmış durumda. Resesyon endişeleri devam eden yatırımcılar, Fed’in ne kadarlık bir faiz indirimi yapacağını merakla bekliyor.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda ise Fed’in bu ay 25 baz puan faiz indireceğine yönelik ihtimaller güçlü kalmaya devam ederken, yıl sonuna kadar toplamda 100 baz puanlık faiz indirimi yapılmasına kesin gözüyle bakılıyor.

‘FED’İN GÜNÜ KURTARMASI MÜMKÜN GÖRÜNMÜYOR’

ABD piyasalarıyla birlikte küresel piyasalar da kaynak girişinin artması için Fed’in hızlı gevşemesini bekliyor. ABD’de son gelen veriler ekonomik aktivitedeki soğumaya işaret ederken, piyasa aktörlerinin bir kısmında eylül ayında Fed cephesinden 50 baz puanlık yüklü bir indirim geleceği görüşü hakim. Araştırma Şirketi BCA Research’in Baş Küresel Stratejisti Peter Berezin, Financial Times’a yaptığı değerlendirmede, “Piyasa şu anda Fed’in önümüzdeki 12 ay içinde faiz oranlarını iki puandan fazla düşürmesini bekliyor” diye konuştu. Berezin, “Fed’in günü kurtarması pek mümkün görünmüyor. Ekonomi, Merkez Bankası’nın Ocak 2001 ve Eylül 2007’de faiz oranlarını düşürmeye başlamasından sadece aylar sonra resesyona girmişti” ifadelerine yer verdi.

SPOT BITCOIN ETF NEDİR?

Bu sene başında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), spot Bitcoin borsa yatırım fonlarına (ETF) onay vermiş; bu kararın dijital varlıklar için ‘oyun değiştirici’ bir gelişme olabileceği belirtilmişti. Yatırımcının gündemi de bu fonlarla ne tür işlemler yapılabileceğine odaklanmıştı. Spot Bitcoin ETF, kripto para birimi Bitcoin ile sunulan bir yatırım fonu. Diğer borsa yatırım fonları (ETF) gibi, menkul kıymet borsaları üzerinden işleme sunuluyor. ABD’de ETF başvuruları, SEC’e yapılıyor; onay izni ya da ret kararı da yine SEC tarafından veriliyor. Böylece hem bireysel hem kurumsal yatırımcılar, ABD’de borsalar üzerinden alım-satım yapabiliyor. Yatırımcılar, ayrıca kripto para borsalarında işlem açmadan, fonlar aracılığıyla bu varlıklara ulaşabiliyor.

ALTIN KAZANDIRDI BORSA KAYBETTİRDİ

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 Ağustos’a ilişkin Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları verilerine göre, geçen ay yatırımcısına en fazla getiriyi külçe altın sundu. Buna göre:

* Ağustosta aylık en yüksek reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 4.82, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 4.01 oranlarıyla külçe altında görüldü.

* Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde, yatırım araçlarından Euro yüzde 2.18, mevduat faizi brüt yüzde 1.64, dolar yüzde 0.6 yatırımcısına reel getiri sağlarken; devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) yüzde 0.68 ve BIST 100 endeksi yüzde 10.07 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi.

* TÜFE ile indirgendiğinde ise Euro yüzde 1.4 ve mevduat faizi (brüt) yüzde 0.86 oranlarında yatırımcısına reel getiri sağlarken; dolar yüzde 0.18, DİBS yüzde 1.44 ve BIST 100 endeksi yüzde 10.76 kayba yol açtı.

* Mevduat faizi, 3 aylık değerlendirmede, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 6.84, TÜFE ile indirgendiğinde yüzde 4.42 ile yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu. Aynı dönemde BIST 100 endeksi, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 9.4, TÜFE ile indirgendiğinde yüzde 11.46 oranlarında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı olarak öne çıktı.

* Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde ise yine altın öne çıktı. Külçe altın; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde yüzde 18.15, TÜFE ile indirgendiğinde ise yüzde 5.54 oranlarında yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu.