Cari İşlemler Dengesini Mayıs Ayında Kurtaran Turizm Oldu

Cari İşlemler Dengesini Mayıs Ayında Kurtaran Turizm Oldu

Şevin Ekinci
Ekinci Economics Consulting

Mayıs ayı cari işlemler dengesi piyasa beklentisi olan 4 milyar doların altında kalarak 3.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ödemeler dengesinde beklentilerden daha iyi gelen cari işlemler dengesine destek Mayıs ayında yine beklentilerin üzerinde gerçekleşen hizmetler gelir kalemi oldu. Hizmetler kaleminde Mayıs ayında 4.4 milyar dolarlık giriş yaşanmış ki bu aylık yüzde 30 artışa tekabül ediyor. Özellikle, hizmetler geliri içinde yeni duyuruya göre artık “seyahat” kalemi olarak adlandırılan “turizm” Mayıs ayında atak yapmış.

Mayıs ayında ihracat da cari işlemler dengesini desteklemiş görünüyor. Bu yılın şu ana kadar ki en yüksek ihracatı, Mayıs ayında, 15 milyar dolar olarak gerçekleşti. Daha tabii bu ayda Irak etkisinin olumsuz etkisini görmüyoruz. Önümüzdeki Haziran- Temmuz-Ağustos aylarında Irak etkisini ihracat rakamlarında göreceğiz. Zira, Türkiye İhracatçılar Meclisi kayıtlarına göre Haziran ayı ihracatı beklentilerin altında açıklandı.

##$$##

Öte yandan, ödemeler dengesinde net altın çıkışı Mayıs ayında 620 milyon dolar olarak gerçekleşti. Hatırlarsanız geçen yıl altın kaleminde yaşanan net çıkışlardan dolayı Merkez Bankası tarafından “altın-dışı” cari işlemler dengesi de hesaplanıyor ve çokça dillendiriliyordu. Örneğin geçen sene net 12 milyar dolara yakın altın çıkışı yaşanmıştı. Bu sene toplama baktığımızda bu kalem hala artıda, Ocak-Mayıs döneminde cari işlemler dengesinde 720 milyon dolarlık net altın geliri var.

Ödemeler dengesinde piyasa oyuncularını en çok ilgilendiren cari açığın finansman tarafı olmalı. Zira döviz ve hisse senedi piyasalarını en çok etkileyen işlemler buradan kaynaklanıyor. Finansman tarafında bir iyileşme görünmüyor. Hatta en önemli finansman kalemi olan doğrudan yabancı sermayenin seviyesi Mayıs ayında çok düşük, sadece 577 milyon dolar, nette bakıldığında ise 13 milyon dolar çıkış var! Hükümetin “sıcak para” olarak yorumladığı portföy yatırımları Nisan ayında yaptığı zirveye (4.6 milyar dolar) nazaran ciddi anlamda daha düşük (1.9 milyar dolar) gerçekleşmiş. Mayıs ayında hisse senedinden ziyade daha fazla devlet tahvillerinde yatırım olmuş. Son yılların trendi yabancı bankalardan kredi alımlarındaki artış ise katlanarak büyüyor. Hatta burada daha elzem olan bu kredilerin kısa vadeli olması. Mayıs ayında 2.7 milyar dolar yabancı banka kredisi alınırken bunun neredeyse tamamı kısa vadeli.

Son olarak, toplamda 12 aylık kümülatif cari işlemler dengesi Mayıs sonu itibariyle 52.6 milyar dolar olurken, sene başından Mayıs ayına kadar ise 19.8 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Hükümetin orta vadeli programındaki beklentilerine göre yılsonu cari işlemler açığı 55.5 milyar dolar gerçekleşecek. Gerçekleşme bu olasılığın altında kalabilir, ancak derecelendirme şirketlerinin baktığı cari işlemler dengesinin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (büyüme) ya oranı; bu kalemde hala büyük bir düşüş yaşanmayacak, mesela yine orta vadeli program hedefi olan Cari işlemler açığının büyümeye oranı için yüzde 6.4 tutmayacak çünkü büyümenin bu sene yüzde 3’ler civarında kalmasını bekliyorum. Buna ek olarak finansman dengesinin hala kötü (“kısa vadeli”) olduğu unutulmamalı.