Japon Yen’i ikilemi: Güvenli liman ve negatif faiz

Nisan ayında Japonya tahvillerine gelen talebe paralel olarak Yen’de yaşanan değer artışıyla birlikte 111.00 seviyesinin altına gerileyen paritede Japonya Merkez Bankasından (BoJ) gelen güvercin açıklamalarda Yen’de yaşanan değer artışının önüne geçemedi.

Geçtiğimiz iki aylık süreç incelendiğinde, Dolar / Yen paritesinin Mart ayında 114.50 ile 111.00 aralığında fiyatlandığı, Nisan ayında ise 110.00 seviyesini aşağı yönde kırarak 107.60’a kadar değer kaybettiği görüldü. Özellikle 29 Mart sonrasında Japonya 10 yıllık tahvillerine gelen taleple Yen’in değer kazanması, paritede yaşanan düşüşte etkili oldu Öte yandan Fed kararlarından dolayı ABD Dolarının küresel çapta değer kaybetmesi ve Dolar Endeksinin 96,20’den 93,60’a gerilemiş olması da Dolar / Yen paritesinde yaşanan %5 değer kaybına destek verdi. Mart ayı başından bu yana yaşanan değer kaybı ise %6 seviyesine ulaştı.

Mart – Nisan döneminde Dolar / Yen paritesi üzerinde etkili olan başlıca ekonomik gelişmeleri kronolojik bir sıra ile verecek olursak;

•    BoJ Mart ayı PPK kararları sonrasında Dolar / Yen 112.60 destek seviyesine kadar geri çekildi. Faiz oranlarında ve parasal genişleme programında herhangi bir değişikliğe gitmeyen BoJ Ocak ayı toplantısında %-0.1 seviyesine indirdiği faiz oranını sabit tuttu. (15 Mart 2016)

•    Mart ayı toplantısında faiz oranında herhangi bir değişiklik yapmayan Fed, 2016 ve 2017 yıllarına ait ekonomi projeksiyonları aşağıya revize etti ve bu yıl yapılması planlanan faiz artımı sayısını azalttı. Fed’den yumuşak tonda mesajlar gelmesi Dolar’da değer kaybı yaşanmasına neden oldu. (17.03.2016)

•    Japonya’da açıklanan BoJ Ocak ayı toplantı tutanakları paritede kısmi bir yükseliş yaşanmasına neden oldu. Kayıtlarda birçok üyenin, ekonomik riskleri önlemek için ek adımlar atmayı uygun gördüğü ve küresel piyasalarda oynaklığın artmasından kaynaklı olarak iş dünyasının zarar görebileceğini düşündüğü belirtildi. Açıklama Yen’de kısmi bir değer kaybı yarattı ve paritenin 111.60 direncine yönelmesine neden oldu. (18.03.2016)

•    Brüksel’de yaşanan patlama, güvenli liman talebiyle Yen tahvillerine alım getirdi. Güç kazanan Yen ile birlikte gerileyen parite 111.40 seviyesini test etti. (22.03.2016) 

•    Japonya imalat PMI verisi, 2013 Mart ayı sonrasında gördüğü en düşük seviyeye indi. Mart ayına ait olarak açıklanan imalat PMI endeksi 49.1 olarak duyuruldu. (22.03.2016)

•    BoJ 14-15 Mart tarihlerinde yaptığı toplantının, özet tutanakları açıklandı. Yayınlanan metinde, BoJ üyelerinin negatif faiz uygulamasının olumlu ve olumsuz yanlarının görüşüldüğü ve sadece bir üyenin negatif faize karşı çıktığını görüldü. (24.03.2016)

•    Japonya'da Şubat ayına dair açıklanan işsizlik oranı %3.2'den %3.3'e yükseldi, perakende satışların %1.7'lik artış beklentisinin gerisinde %0.5 yükseldi ve hane halkı harcamaların arttığı ama hane gelirinin azaldığı duyuruldu. Japonya İstatistik Kurumunun açıkladığı bilgelere göre, hane halkı aylık tüketim harcamaları Şubat ayında ortalama 269.744 Yen düzeyinde gerçekleşti. Geçtiğimiz yıla göre nominal olarak %1.6 artan hane halkı aylık tüketim harcamaları reel olarak da geçtiğimiz yılla karşılaştırıldığında %1.2 oranın da artış gösterdi. Hane halkı ortalama geliri ise geçtiğimiz yıla göre nominal olarak %2.0 azalırken, reel azalış %2.4 oldu. Harcamalar içindeki en yüksek artış oranını %20 ile eğitim alırken ikinci sırada %13.8 ile sağlık harcamaları yer aldı, enerji harcamalarının %10.3 azaldığı görülüyor. Japonya'da açıklanan istihdam rakamları incelendiğinde ise Şubat ayında geçtiğimiz yıla göre %0.5 artış ile istihdam edilen kişi sayısının 63.51 milyona yükseldiği, işsiz sayısının da geçtiğimiz yıla göre %5.8 azaldığı görülüyor. Bu olumlu görüntüye karşın mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranının 0.1 puan artarak %3.3'e yükselmesi kaygı yarattı ve Yen'deki zayıflama paritede yükselişe neden oldu. (29.03.2016)

•    NY Ekonomi Kulübünde konuşan Fed Başkanı Yellen’ın ardından Dolar / Yen paritesi 112.30 bölgesine kadar geriledi. Güvercin bir tonda konuşan Yellen, faiz artışı yapılırken temkinli olunması gerektiğini söyledi. (29.03.2016)

•    Markit tarafından açıklanan Japonya Mart ayı hizmet PMI endeksi 51.2'den 50’ye geriledi. Aynı dönemde bileşik PMI ise 49.9 olarak gerçekleşti. Yayınlanan raporda, hizmet sektöründe yaratılan istihdamın son dört ay içinde ilk kez azaldığı, hizmet sağlayıcıların maliyet enflasyonunun 13 ayın en düşük seviyesine gerilediği ve 2015 yılı Mayıs ayından sonra en zayıf güven seviyesine gelindiği belirtildi. (06.04.2016)

•    Fed FOMC toplantı tutanaklarında görülen güvercin ifadeler Dolar / Yen paritesinde değer kaybının sürmesine neden oldu. Tutanaklara göre, birkaç yetkili Nisan'da faiz artışını tartıştı. Bazı yetkililer ise buna karşı çıktı. Ancak yetkililer küresel ekonomideki yavaşlamaya dair riskler olduğu ve temkinli yaklaşım izlenmesi gerektiği konusunda uzlaştı. 2 Fed yetkilisi ise Mart ayında faiz artışını savundu. BOJ Başkanı Kuroda, gerektiğinde para politikasını daha da gevşetmeye hazır olduklarını tekrarladı. (06.04.2016)

•    Japonya’nın “A” seviyesindeki notunu teyit eden Fitch, Japonya'nın makroekonomik performansı kredi notu açısından zayıflık gösteriyor şeklinde değerlendirmede bulundu. (07.04.2016)

•    Japonya’da açıklanan Şubat ayına ait Ödemeler Dengesi altı aydır pozitif bölgede devam eden gerilemesini sonlandırdı ve hızlı bir artış kaydetti. Ocak ayında 0.5 Trilyon (T) Yen olarak açıklanan cari fazla Şubat ayında 2.4T Yen seviyesine yükseldi. Verinin içeriğine bakıldığında, geçtiğimiz aya göre yaklaşık 7T Yen artan birincil gelirlerdeki artış dikkat çekerken, ihracatta geçtiğimiz aya göre 3T Yen artış olduğu ve ithalatın 5.5T Yen azaldığı görüldü. Veri sonrasında Yen tahvillerine olan talebin kısmen azaldığı ve 10 yıllık tahvil faiz oranının yükseldiği izlendi. Bu durumda paritenin 109.10 seviyesine doğru yükselmesine neden oldu. (08.04.2016)

•    Japonya’da açıklanan makine siparişleri verisi, Şubat ayında daralma olduğunu gösterdi. Yıllık bazda %0.7 azalan siparişler aylık olarak da %9.2 gerileme kaydetti. (11.04.2016)

•    Çin’de açıklanan 2016 yılı ilk çeyrek ekonomik büyüme oranı 0.1 puan azalarak %6.7 olarak açıklandı. Çin büyüme verisi sonrasında Japonya 10 yıllık tahvillerine talebin artmasıyla Yen’de yaşanan değer kazancına paralel olarak Dolar / Yen paritesi geri çekildi. (15.04.2016)

•    Petrol üreticisi ülkelerin hafta sonu yapılan toplantıda arzı kısma konusunda anlaşamamış olmasının yaratmış olduğu belirsizlik ile Japonya’ya tahvillerine gelen talebe paralel olarak Dolar / Yen paritesi günün ilk saatlerinde 107.80 bölgesine geriledi. (18.04.2016)

Para Politikasında Genişleme Sürebilir

Mart – Nisan döneminde Japon Yetkilerinde gelen açıklamalar ise ağırlıklı olarak parasal genişleme sinyalleri içeriyordu. Bu dönem içinde Japon yetkililerin konuşmaların neredeyse tamamı, 27-28 Nisan tarihlerinde yapılacak olan BoJ Para Politikası Toplantısında parasal gevşeme adımlarına devam edilebileceğini gösterdi. Kronolojik olarak Mart ayından sonra Japon yetkilerden gelen önemli açıklamaları hatırlayacak olursak;

•    BoJ Başkanı H.Kuroda, enflasyon trendinde iyileşme olduğunu ancak 2014 ortasından bu yana düşen petrol fiyatlarının çekirdek enflasyondaki yavaşlamanın en büyük sorumlusu olduğunu söyledi. (02.03.2016)

•    BoJ Başkanı Kuroda yapmış olduğu konuşmada, negatif bölgede bulunan gösterge faizini daha da düşürmeyi planlamadıklarını belirtti. Kuroda, küresel riskleri izlemeye devam ettiklerini ve ihtiyaç duyulduğunda harekete geçmekten çekinmeyeceklerinin de altını çizdi. (04.03.2016)

•    BoJ Başkanı H. Kuroda’nın sabah parlamentoda yaptığı konuşmada faiz indirimi konusunda halen esnek olduklarını ve faizin teorik olarak -%0.5'e kadar inebileceğini söyledi. (16.03.2016)

•    BoJ Başkanı Kuroda Japonya’nın deflasyondan kurtulduğu yönünde resmi bir deklarasyonda bulunmuyoruz, kafalardaki deflasyon anlayışını tamamen silebilmiş değiliz şeklinde konuştu. (17.03.2016)

•    BoJ Yönetim Kurulu üyesi Y.Funo, gevşek para politikasına devam edeceklerini söyledi. Y.Funo ayrıca, gelişmekte olan piyasalardaki düşük talebin ve piyasalarda artan oynaklığın ihracata ve sermaye harcamalarına zarar verebileceği uyarısında da bulundu. Japonya’da uzun süredir devam eden düşük enflasyonun ise bir süre daha sıfır civarında dolanacağını belirten Y.Funo, büyümenin de ılımlı bir şekilde devam etmesini beklediklerini belirtti. (23.03.2016)

•    Parlamentoda konuşan Başbakan Abe "BOJ, para politikasını doğrudan kurları hedef alarak düzenlemiyor. Yen, BOJ'un attığı adımların sonucu olarak değer kaybedebilir. Ancak BOJ, doğrudan zayıf Yen hedeflemiyor. BOJ Başkanı Kuroda'nın gelecekte de doğrudan Japon Yeni'ni zayıflatmayı amaçlayan politika adımları atmayacağına inanıyorum" dedi. (24.03.2016)

•    BoJ Başkanı H.Kuroda, bankanın %2 enflasyona hedefine ulaşmak için para politikasında sınırlar veya engeller bulunmadığını söyledi. (31.03.2016)

•    BoJ Başkanı Haruhiko Kuroda, yaptığı konuşmada faiz oranlarının negatife çekilmeye devam edilmesinin teknik olarak mümkün olduğunu söyledi. Parlamentoda konuşan Kuroda, "Bizim negatif faizle birlikte uyguladığımız niceliksel ve niteliksel gevşeme politikamız talebi canlandırmakta etkili oluyor. Ancak para politikası Japonya'nın ekonomik problemlerini tek başına çözemez" dedi.  (05.04.2016)

•    Japonya Başbakanı S.Abe Tokya’da yaptığı konuşmada, ülkelerin para birimlerinin değerini keyfi müdahalelerle düşürmekten kaçınmaları gerektiğini belirterek istikrarlı kur çağrısı yaptı. Abe, "Koşullar ne olursa olsun, rekabetçi devalüasyondan kesinlikle kaçınmalıyız ve döviz piyasalarına gelişi güzel müdahalelerden uzak durulması gerektiğini düşünüyorum" dedi. (06.04.2016)

•    Kuroda, "Japon ekonomisi ılımlı bir trendle toparlanmaya devam ediyor, bununla birlikte ihracat ve üretimde bazı zayıflıklar görülüyor. BOJ yüzde 2 enflasyon hedefi istikrarlı şekilde yakalayana kadar negatif faizle birlikte parasal gevşemeyi devam ettirecek. İhtiyaç olduğu takdirde satın alınan varlıkların miktarı ve kalitesine ilişkin ek gevşeme adımları atmaya, faizleri daha negatif seviyelere indirmeye hazırız" diye konuştu. (07.04.2016)

•    BoJ Yönetim Kurulu Üyesi Harada, Çin'de gerçekleştirilen Boao Forum'unda, “BOJ parasal genişleme politikasına bağlı varlık alımları daha fazla genişletilebilir ve faizlerde daha fazla indirime gidilebilir” dedi. (13.04.2016)

•    Japonya Maliye Bakanı Taro Aso "Şunu tekrar ve tekrar söylüyorum, kurların hızlı dalgalanmaları arzu ettiğimiz bir durum değil. Eğer yende keskin artışlar veya düşüşler görürsek çeşitli tedbirler alırız" diye konuştu. (19.04.2016)

•    BoJ Başkanı Kuroda yapmış olduğu konuşmasında, bankanın %2 enflasyon hedefine ulaşmak için gerektiği takdirde para politikasını daha fazla genişletmekte tereddüt etmeyeceğini belirtti. (20.04.2016)

Son dönemde yapılan açıklamalar göz önünde bulundurulduğunda ve Japonya ekonomisindeki gelişmelere bakıldığında 27-28 Nisan 2016 tarihlerinde yapılacak olan BOJ Para Politikası Toplantısında, genişlemeci hamlelerin görülebileceğini belirtmekte yarar var. 

Piyasada oluşan beklentilere bakıldığında ise Bloomberg’ in 15-21 Nisan 2016 arasında yapmış olduğu anket çalışmalarında, 41 analistten 23’ünün parasal genişleme programında artış beklediği görülüyor.

Ankete katılan analistlerin 19’u ETF alımlarında artış beklerken, 8 analistin de tahvil alım programının genişletilebileceğini düşündüğü görülmekte. Bloomberg anketine katılan analistler aynı zamanda faiz indirimi yapılabileceğini de belirtiyor. 

Nisan ayı sonundaki toplantıda parasal genişleme adımların devam ettiği görülmesi ise Dolar / Yen paritesinde yükseliş yaşanmasına neden olabilir. 

USD/JPY Paritesine Teknik Bakış

Şubat ayı başında 121.60 bölgesinden gerilemeye başlayan Dolar / Yen paritesi, Nisan ayında 107.60 üzerinde tutunarak yeniden 111.90 seviyesine kadar yükseldi. Son dönemde parite üzerinde etkili olan ve grafikte kırmızı çizgi ile gösterilen düşüş trendi ise pariteyi halen baskı altında tutmaya devam ediyor. Mevcut trendin geçtiği 111.90 ve daha önce destek olan çalışan 112.10 seviyesi arasında kalan alan önemli bir direnç bölgesi olarak izleniyor.

Bu bölgenin üzerine geçilmesi pariteyi ilk etapta 113.00 devamında ise 113.80 dirençlerine ve Fibonacci 50,0 seviyesine denk gelen 114.65’e doğru taşıyabilir. Böyle bir durumda düşüş trendi de kırılmış olacağı için parite hareketinin momentumunda artış yaşanabilir. Uzun vadeli ve kalıcı bir yükseliş yaşanması içinse 114.65 üzerinde fiyatlara ihtiyaç bulunuyor. 

Paritenin mevcut düşüş eğilimini bozmaması durumunda ise kısa süre önce başlayan grafikte yeşil çizgi ile gösterilen yükseliş eğilimini izlemek yararlı olacaktır. 109.90 seviyesinden geçen bu eğilimin kırılması durumunda 109.25 / 109.10 arasındaki bölge ilk önemli destek alanı, bu bölgenin gerisinde ise 107.60 yine en kuvvetli destek seviyesi olarak karşımızı çıkacaktır.